Niewydolno\u015b\u0107 \u017bylna Miednicy a Ci\u0105\u017ca<\/h1>\n<\/div>\n\tCi\u0105\u017ca jest okresem wielu zmian adaptacyjnych w organizmie kobiety. Te zmiany dotycz\u0105 zar\u00f3wno gospodarki hormonalnej, jak i zmian przystosowawczych w uk\u0142adzie naczyniowym, szczeg\u00f3lnie istotnych w p\u00f3\u017aniejszym okresie ci\u0105\u017cy.<\/h4>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\n\tCi\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\">![\"\"](\"https:\/\/niewydolnosczylnamiednicy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/09\/kobieta-w-ciazy-niewydolnosc-zylna-miednicy-nzm-1024x849.webp\")
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n\nCi\u0105\u017ca jest okresem wielu zmian adaptacyjnych w organizmie kobiety. Te modyfikacje dotycz\u0105 zar\u00f3wno gospodarki hormonalnej, jak i zmian przystosowawczych w uk\u0142adzie naczyniowym, szczeg\u00f3lnie istotnych w p\u00f3\u017aniejszym okresie ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142\u0105czymy zwi\u0119kszone zapotrzebowanie kobiety i p\u0142odu na substancje od\u017cywcze, w tym tlen, to \u0142atwo zrozumie\u0107, dlaczego w czasie ci\u0105\u017cy pewne zaburzenia w uk\u0142adzie \u017cylnym s\u0105 nieuniknione. Problem w tym, i\u017c wiele zmian z pozoru adaptacyjnych, zachodz\u0105cych w ciele kobiety ci\u0119\u017carnej, ma charakter oddzia\u0142ywa\u0144 niekorzystnych na uk\u0142ad \u017cylny.<\/p>\n
Ka\u017cda kolejna ci\u0105\u017ca to coraz wi\u0119kszy wysi\u0142ek dla uk\u0142adu \u017cylnego, a wynika to z wt\u00f3rnego przeci\u0105\u017cania \u0142o\u017cyska \u017cylnego miednicy mniejszej, ucisku pni naczyniowych w przestrzeni zaotrzewnowej i pog\u0142\u0119biaj\u0105cej si\u0119 wskutek tego niedomogi kr\u0105\u017cenia \u017cylnego w nogach.<\/p>\n
Miliony kobiet w Polsce zna z autopsji odczucia zwi\u0105zane z wychodz\u0105cymi w ci\u0105\u017cy \u017cylakami sromu, krocza czy pog\u0142\u0119biaj\u0105c\u0105 si\u0119 w ci\u0105\u017cy chorob\u0105 hemoroidaln\u0105. Wszystkie te znaleziska w wi\u0119kszym lub mniejszym stopniu s\u0105 pochodn\u0105 powstaj\u0105cej i nasilaj\u0105cej si\u0119 w kolejnych ci\u0105\u017cach niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/strong><\/a>.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\n\tCi\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\nMoment zap\u0142odnienia, a p\u00f3\u017aniej rozwoju zarodka warunkuj\u0105 szereg zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Pami\u0119tajmy, i\u017c typowa funkcja jajnik\u00f3w w czasie ci\u0105\u017cy zanika. Przez pierwsze kilka tygodni (do 5-7 tygodnia) ci\u0105\u017ca utrzymywana jest hormonalnie przez dzia\u0142aj\u0105ce przetrwa\u0142e cia\u0142ko \u017c\u00f3\u0142te, kt\u00f3re staje si\u0119 g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em progesteronu, czyli hormonu pozwalaj\u0105cego utrzyma\u0107 ci\u0105\u017c\u0119.<\/p>\n
P\u00f3\u017aniej (od 6-8 tygodnia wzwy\u017c) wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska funkcj\u0119 \u201eg\u0142\u00f3wnego producenta\u201d hormon\u00f3w przejmuje w znacznej mierze powi\u0119kszaj\u0105ce si\u0119 \u0142o\u017cysko. Od 10-12 tygodnia ci\u0105\u017cy to w\u0142a\u015bnie \u0142o\u017cysko odpowiada za produkcj\u0119 progesteronu.<\/p>\n
Od 8-9 tygodnia ci\u0105\u017cy synteza estrogen\u00f3w odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w \u0142o\u017cysku i to przy pomocy produkowanego w nadnerczach p\u0142odu siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS). Od tego momentu poziom estrogen\u00f3w i progesteronu znacznie wzrasta i tak jest a\u017c do ko\u0144ca ci\u0105\u017cy. Poziom estrogen\u00f3w mierzonych w osoczu krwi pod koniec ci\u0105\u017cy potrafi wzrosn\u0105\u0107 nawet 100-krotnie w stosunku do warto\u015bci w czasie fazy lutealnej cyklu.<\/p>\n
Oddzia\u0142ywanie estrogenu<\/strong> jest do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. W czasie ci\u0105\u017cy poprzez swoje receptory (znajduj\u0105ce si\u0119 m.in. w \u0142o\u017cysku, jajnikach, macicy czy t\u0119tnicach macicznych), a tak\u017ce stymulowanie syntezy tlenku azotu (NO) i prostacyklin, potrafi on pobudza\u0107 nowotworzenie naczy\u0144 oraz doprowadza\u0107 do ich poszerzania si\u0119.<\/p>\nEfekt finalny dzia\u0142ania estrogenu to zmniejszenie oporu naczyniowego i obj\u0119to\u015bciowe prze\u0142adowanie krwi\u0105 \u0142o\u017cyska naczyniowego. Nadmiar estrogenu w ci\u0105\u017cy jest do\u015b\u0107 niekorzystny. Powoduje on r\u00f3wnie\u017c spadek produkcji kolagenu, przez co naczynia staj\u0105 si\u0119 bardziej podatne na rozci\u0105ganie.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\">![\"\"](\"https:\/\/niewydolnosczylnamiednicy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/09\/ZMIANY-HORMONALNE-W-CIAZY-NZM-1-1024x1024.webp\")
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\nNa dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze) dochodzi do r\u00f3\u017cnego rodzaju \u017cylnych zjawisk uciskowych<\/strong><\/a>, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu. Do\u015b\u0107 cz\u0119stym b\u0142\u0119dem Pa\u0144 z anatomicznie w\u0105skim sp\u0142ywem lewej \u017cy\u0142y nerkowej jest \u201ezalecane\u201d przez lekarzy uk\u0142adanie si\u0119 na lewym boku\u2026 .<\/p>\nProgesteron<\/strong>, zwany dawniej \u201ehormonem ci\u0105\u017cy\u201d, to hormon wykazuj\u0105cy pewn\u0105 synergi\u0119 w dzia\u0142aniu z estrogenami. Jego wytwarzanie zale\u017cne jest od stymulacji hormonem luteinizuj\u0105cym (LH), a p\u00f3\u017aniej od poziomu gonadotropiny kosm\u00f3wkowej (beta-HCG).<\/p>\nW kolejnych tygodniach wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska jego st\u0119\u017cenie sukcesywnie ro\u015bnie, a\u017c do rozwi\u0105zania ci\u0105\u017cy. Po porodzie (zwykle w 7-10 dobie po\u0142ogu) jego st\u0119\u017cenie osi\u0105ga zwykle warto\u015bci notowane w okresie sprzed ci\u0105\u017cy. Niskie st\u0119\u017cenie progesteronu umo\u017cliwia kobiecie rozpocz\u0119cie laktacji.<\/p>\n
Progesteron to hormon, kt\u00f3rego dzia\u0142ania receptorowe s\u0105 do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. Stymuluje on m.in. mechanizmy zale\u017cne od \u015br\u00f3db\u0142onka naczyniowego, prowadz\u0105ce do poszerzania naczy\u0144 oraz wp\u0142ywa hamuj\u0105co na czynno\u015b\u0107 skurczow\u0105 mi\u0119\u015bni, w tym mi\u0119\u015bni\u00f3wki g\u0142adkiej znajduj\u0105cej si\u0119 w naczyniach.<\/p>\n
Niekorzystne dzia\u0142anie rozkurczowe progesteronu odbija si\u0119 tak\u017ce na zwieraczu prze\u0142yku, czy na pasa\u017cu jelitowym u kobiet w ci\u0105\u017cy. Jak wiadomo zaparcia to kolejny czynnik, kt\u00f3ry mo\u017ce pog\u0142\u0119bia\u0107 zast\u00f3j \u017cylny w miednicy ma\u0142ej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\tZ czego wynika prozakrzepowo\u015b\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w ci\u0105\u017cy?<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\u017bylna choroba zakrzepowo-zatorowa<\/strong> (\u017bChZZ), na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142ada si\u0119 zakrzepica \u017cylna<\/strong><\/a> (nie zawsze w prosty spos\u00f3b rozumiana jako zakrzepica \u017cy\u0142 g\u0142\u0119bokich) oraz wt\u00f3rna do niej zatorowo\u015b\u0107 p\u0142ucna<\/strong>, to zjawiska stanowi\u0105ce zawsze zagro\u017cenie \u017cycie kobiety, szczeg\u00f3lnie kobiety b\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy.<\/p>\nZakrzepica \u017cylna wyst\u0119puje w ci\u0105\u017cy 4-6 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c w populacji og\u00f3lnej oraz 2 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c u kobiet stosuj\u0105cych doustn\u0105 antykoncepcj\u0119. Nale\u017cy zaznaczy\u0107, i\u017c ryzyko incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w przypadku ci\u0105\u017c ko\u0144cz\u0105cych si\u0119 ci\u0119ciem cesarskim jest wi\u0119ksze ni\u017c ci\u0105\u017c rozwi\u0105zywanych si\u0142ami natury.<\/p>\n
Jeszcze wi\u0119ksze ryzyko wyst\u0105pienia zakrzepicy \u017cylnej ni\u017c czasie w samej ci\u0105\u017cy, pojawia si\u0119 bezpo\u015brednio po porodzie (ryzyko incydentu zakrzepowo-zatorowego do doby od porodu jest blisko 100 razy wy\u017csze ni\u017c w populacji og\u00f3lnej kobiet) [Heit et al., 2005].<\/p>\n
Co warto podkre\u015bli\u0107, dane na temat cz\u0119sto\u015bci wyst\u0119powania zakrzepicy \u017cylnej w ci\u0105\u017cy s\u0105 niedoszacowane. Wynika to bowiem z du\u017cych trudno\u015bci diagnostycznych, kt\u00f3re napotykamy w czasie badania kobiet ci\u0119\u017carnych.<\/p>\n
Specjalist\u00f3w potrafi\u0105cych w ultrasonografii dopplerowskiej w\u0142a\u015bciwie zbada\u0107 uk\u0142ad \u017cylny ci\u0119\u017carnej w zakresie naczy\u0144 miednicy ma\u0142ej i jamy brzusznej (szczeg\u00f3lnie w czasie III trymestru) jest wci\u0105\u017c zbyt ma\u0142o.<\/p>\n
Jest to na pewno wyzwanie, kt\u00f3remu czo\u0142a powinni w przysz\u0142o\u015bci stawi\u0107 zar\u00f3wno lekarze zajmuj\u0105cy si\u0119 diagnostyk\u0105 uk\u0142adu \u017cylnego (flebolodzy i radiolodzy), jak r\u00f3wnie\u017c ginekolodzy po\u0142o\u017cnicy.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
\n\n<\/h4>\n
Ewolucyjnie ci\u0105\u017ca to okres zwi\u0119kszonej krzepliwo\u015bci zar\u00f3wno w uk\u0142adzie \u017cylnym, jak i t\u0119tniczym (ponad 80% incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w ci\u0105\u017cy dotyka \u0142o\u017cyska \u017cylnego). Dzieje si\u0119 tak z wielu powod\u00f3w.<\/p>\n
W pierwszym okresie ci\u0105\u017cy na pierwsze miejsce wysuwa si\u0119 niekorzystne \u201eprozakrzepowe\u201d dzia\u0142anie progesteronu oraz estrogen\u00f3w. W ci\u0105\u017cy dochodzi ponadto do wzrostu osoczowych czynnik\u00f3w krzepni\u0119cia (VII, VIII i X) oraz poziomu fibrynogenu.<\/p>\n
Je\u015bli do\u0142o\u017cymy do tego \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowy spadek warto\u015bci bia\u0142ka S i zmniejszenie naturalnej aktywno\u015bci fibrynolitycznej (mechanizmu chroni\u0105cego organizm, prowadz\u0105cego do samoistnego rozpadu skrzeplin), to wiadomo dlaczego u kobiet bardziej odwodnionych, mniej ruszaj\u0105cych si\u0119, czy oty\u0142ych, cz\u0119\u015bciej dochodzi do wyst\u0105pienia zakrzepicy w ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142o\u017cymy trombofilie<\/strong>, czyli ca\u0142\u0105 grup\u0119 patologii wrodzonych i nabytych nadkrzepliwo\u015bci (nadkrzepliwo\u015b\u0107 wyst\u0119puje u 20-50% populacji kobiet ze stwierdzanymi zakrzepicami \u017cylnymi w ci\u0105\u017cy) oraz liczne, niewykrywane przed ci\u0105\u017c\u0105 nieprawid\u0142owo\u015bci anatomiczne w budowie uk\u0142adu \u017cylnego, czy liczne przypadki nieleczonych poci\u0105\u017cowych niewydolno\u015bci \u017cylnych miednicy, to staje si\u0119 jasne, dlaczego w populacji polskiej zakrzepica w uk\u0142adzie \u017cylnym jest tak cz\u0119sta.<\/p>\nZ naszych obserwacji wynika, i\u017c pacjentki przyst\u0119puj\u0105ce do kolejnej ci\u0105\u017cy z nierozpoznan\u0105 wcze\u015bniej niewydolno\u015bci\u0105 \u017cyln\u0105 miednicy (zwykle jest to ich 2. b\u0105d\u017a 3. ci\u0105\u017ca), u kt\u00f3rych dodatkowo wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puje czynnik uprawniaj\u0105cy do rozpoznania trombofilii, nara\u017cone s\u0105 na bardzo wysokie ryzyko poronienia.<\/p>\n
Wg szacunk\u00f3w z ostatnich lat a\u017c 10-15% wszystkich ci\u0105\u017c w Polsce ko\u0144czy si\u0119 poronieniem (!).<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\tPowi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny i jego wp\u0142yw na uk\u0142ad \u017cylny<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\">![\"\"](\"https:\/\/niewydolnosczylnamiednicy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/09\/kobieta-w-ciazy-niewydolnosc-zylna-miednicy-ilustracja-nzm-678x1024.webp\")
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n\nMacica to narz\u0105d \u017ce\u0144ski, w kt\u00f3rym w czasie ci\u0105\u017cy rozwija si\u0119 p\u0142\u00f3d. Odpowiednie warunki ukrwienia macicy s\u0105 konieczne dla dobrostanu \u0142o\u017cyska, kt\u00f3re jest gwarantem w\u0142a\u015bciwego przebiegu ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Trzeba jednak pami\u0119ta\u0107, i\u017c dynamiczny wzrosty masy i obj\u0119to\u015bci macicy (masa macicy u kobiety nieb\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy wynosi 50-70 g; w czasie ci\u0105\u017cy jej masa dochodzi nawet do 1 kg!) poci\u0105ga za sob\u0105 znaczne zapotrzebowania na tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze dostarczane z krwi matki do \u0142o\u017cyska. W sumie \u0142\u0105czna masa macicy, p\u0142ynu owodniowego oraz \u0142o\u017cyska potrafi przekracza\u0107 w III trymestrze ci\u0105\u017cy 2.5 kg.<\/p>\n
Skal\u0119 ogromu zmian naczyniowych i wzrostu zapotrzebowania na unaczynienie t\u0119tnicze i \u017cylne, obrazuje najlepiej parametr przep\u0142ywu krwi przez macic\u0119 i jej \u0142o\u017cysko (tzw. UPBF). Na co dzie\u0144 (poza ci\u0105\u017c\u0105) kszta\u0142tuje si\u0119 on zazwyczaj na poziomie 20-50 ml\/min. W czasie ci\u0105\u017cy UPBF potrafi osi\u0105ga\u0107 warto\u015bci dochodz\u0105ce nawet do 800 ml\/min.<\/p>\n
Nieprawid\u0142owo\u015bci w odp\u0142ywie \u017cylnym (wynikaj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej ze zbyt du\u017cego przekrwienia przedci\u0105\u017cowego lub generuj\u0105cego si\u0119 \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowo ucisku macicznopochodnego na g\u0142\u00f3wne osie \u017cylne) istotnie wp\u0142ywaj\u0105 na warunki funkcjonowania uk\u0142adu \u017cylnego jako ca\u0142o\u015bci. Utrzymywanie jak najlepszych parametr\u00f3w odp\u0142ywu krwi \u017cylnej i ograniczanie patologicznego zastoju krwi \u017cylnej w ci\u0105\u017cy, to zalecenia niedoceniane przez wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 ginekologi\u0119 i po\u0142o\u017cnictwo.<\/p>\n
Nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, i\u017c powi\u0119kszaj\u0105ca si\u0119 macica tak naprawd\u0119 ju\u017c od po\u0142owy II trymestru ci\u0105\u017cy zaczyna pogarsza\u0107 warunki odp\u0142ywu krwi z poziomu \u017cy\u0142 biodrowych wewn\u0119trznych. Najwi\u0119ksze problemy z narastaniem zastoju \u017cylnego i objawami zaostrzenia choroby \u017cylnej ju\u017c w I trymestrze widujemy u pacjentek, kt\u00f3re zachodz\u0105c w kolejn\u0105 ci\u0105\u017c\u0119, przyst\u0119puj\u0105 do niej z obecn\u0105 ju\u017c jednostronn\u0105 (lub gorzej dwustronn\u0105) niewydolno\u015bci\u0105 \u017cy\u0142 jajnikowych.<\/p>\n
Zwa\u017cywszy, \u017ce znaczna cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0144 zg\u0142aszaj\u0105cych si\u0119 do flebologa z \u017cylakami na nogach po 2. lub 3. ci\u0105\u017cy, ma ju\u017c dobrze rozwini\u0119t\u0105 niewydolno\u015b\u0107 \u017cy\u0142 jajnikowych (najcz\u0119stsza posta\u0107 niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy), to nie jest to wcale taki odosobniony problem.<\/p>\n
Prze\u0142adowanie uk\u0142adu \u017cylnego miednicy, tj. pojemno\u015bciowych splot\u00f3w \u017cylnych przymacicz, \u015br\u00f3dmacicza, przypochwia i samego dna miednicy, jest u tych kobiet cz\u0119sto tak du\u017ce, \u017ce istotnie zwi\u0119ksza ono ryzyko zastoju \u017cylnego i w konsekwencji wt\u00f3rnej zakrzepicy \u017cylnej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n\n\n\n\n\nNa dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze), dochodzi do r\u00f3\u017cnych \u017cylnych zjawisk uciskowych, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu.<\/p>\n
Ci\u0105\u017ca jest okresem wielu zmian adaptacyjnych w organizmie kobiety. Te zmiany dotycz\u0105 zar\u00f3wno gospodarki hormonalnej, jak i zmian przystosowawczych w uk\u0142adzie naczyniowym, szczeg\u00f3lnie istotnych w p\u00f3\u017aniejszym okresie ci\u0105\u017cy.<\/h4>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\n\tCi\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\"><\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n\nCi\u0105\u017ca jest okresem wielu zmian adaptacyjnych w organizmie kobiety. Te modyfikacje dotycz\u0105 zar\u00f3wno gospodarki hormonalnej, jak i zmian przystosowawczych w uk\u0142adzie naczyniowym, szczeg\u00f3lnie istotnych w p\u00f3\u017aniejszym okresie ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142\u0105czymy zwi\u0119kszone zapotrzebowanie kobiety i p\u0142odu na substancje od\u017cywcze, w tym tlen, to \u0142atwo zrozumie\u0107, dlaczego w czasie ci\u0105\u017cy pewne zaburzenia w uk\u0142adzie \u017cylnym s\u0105 nieuniknione. Problem w tym, i\u017c wiele zmian z pozoru adaptacyjnych, zachodz\u0105cych w ciele kobiety ci\u0119\u017carnej, ma charakter oddzia\u0142ywa\u0144 niekorzystnych na uk\u0142ad \u017cylny.<\/p>\n
Ka\u017cda kolejna ci\u0105\u017ca to coraz wi\u0119kszy wysi\u0142ek dla uk\u0142adu \u017cylnego, a wynika to z wt\u00f3rnego przeci\u0105\u017cania \u0142o\u017cyska \u017cylnego miednicy mniejszej, ucisku pni naczyniowych w przestrzeni zaotrzewnowej i pog\u0142\u0119biaj\u0105cej si\u0119 wskutek tego niedomogi kr\u0105\u017cenia \u017cylnego w nogach.<\/p>\n
Miliony kobiet w Polsce zna z autopsji odczucia zwi\u0105zane z wychodz\u0105cymi w ci\u0105\u017cy \u017cylakami sromu, krocza czy pog\u0142\u0119biaj\u0105c\u0105 si\u0119 w ci\u0105\u017cy chorob\u0105 hemoroidaln\u0105. Wszystkie te znaleziska w wi\u0119kszym lub mniejszym stopniu s\u0105 pochodn\u0105 powstaj\u0105cej i nasilaj\u0105cej si\u0119 w kolejnych ci\u0105\u017cach niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/strong><\/a>.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\n\tCi\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\nMoment zap\u0142odnienia, a p\u00f3\u017aniej rozwoju zarodka warunkuj\u0105 szereg zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Pami\u0119tajmy, i\u017c typowa funkcja jajnik\u00f3w w czasie ci\u0105\u017cy zanika. Przez pierwsze kilka tygodni (do 5-7 tygodnia) ci\u0105\u017ca utrzymywana jest hormonalnie przez dzia\u0142aj\u0105ce przetrwa\u0142e cia\u0142ko \u017c\u00f3\u0142te, kt\u00f3re staje si\u0119 g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em progesteronu, czyli hormonu pozwalaj\u0105cego utrzyma\u0107 ci\u0105\u017c\u0119.<\/p>\n
P\u00f3\u017aniej (od 6-8 tygodnia wzwy\u017c) wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska funkcj\u0119 \u201eg\u0142\u00f3wnego producenta\u201d hormon\u00f3w przejmuje w znacznej mierze powi\u0119kszaj\u0105ce si\u0119 \u0142o\u017cysko. Od 10-12 tygodnia ci\u0105\u017cy to w\u0142a\u015bnie \u0142o\u017cysko odpowiada za produkcj\u0119 progesteronu.<\/p>\n
Od 8-9 tygodnia ci\u0105\u017cy synteza estrogen\u00f3w odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w \u0142o\u017cysku i to przy pomocy produkowanego w nadnerczach p\u0142odu siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS). Od tego momentu poziom estrogen\u00f3w i progesteronu znacznie wzrasta i tak jest a\u017c do ko\u0144ca ci\u0105\u017cy. Poziom estrogen\u00f3w mierzonych w osoczu krwi pod koniec ci\u0105\u017cy potrafi wzrosn\u0105\u0107 nawet 100-krotnie w stosunku do warto\u015bci w czasie fazy lutealnej cyklu.<\/p>\n
Oddzia\u0142ywanie estrogenu<\/strong> jest do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. W czasie ci\u0105\u017cy poprzez swoje receptory (znajduj\u0105ce si\u0119 m.in. w \u0142o\u017cysku, jajnikach, macicy czy t\u0119tnicach macicznych), a tak\u017ce stymulowanie syntezy tlenku azotu (NO) i prostacyklin, potrafi on pobudza\u0107 nowotworzenie naczy\u0144 oraz doprowadza\u0107 do ich poszerzania si\u0119.<\/p>\nEfekt finalny dzia\u0142ania estrogenu to zmniejszenie oporu naczyniowego i obj\u0119to\u015bciowe prze\u0142adowanie krwi\u0105 \u0142o\u017cyska naczyniowego. Nadmiar estrogenu w ci\u0105\u017cy jest do\u015b\u0107 niekorzystny. Powoduje on r\u00f3wnie\u017c spadek produkcji kolagenu, przez co naczynia staj\u0105 si\u0119 bardziej podatne na rozci\u0105ganie.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\"><\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\nNa dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze) dochodzi do r\u00f3\u017cnego rodzaju \u017cylnych zjawisk uciskowych<\/strong><\/a>, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu. Do\u015b\u0107 cz\u0119stym b\u0142\u0119dem Pa\u0144 z anatomicznie w\u0105skim sp\u0142ywem lewej \u017cy\u0142y nerkowej jest \u201ezalecane\u201d przez lekarzy uk\u0142adanie si\u0119 na lewym boku\u2026 .<\/p>\nProgesteron<\/strong>, zwany dawniej \u201ehormonem ci\u0105\u017cy\u201d, to hormon wykazuj\u0105cy pewn\u0105 synergi\u0119 w dzia\u0142aniu z estrogenami. Jego wytwarzanie zale\u017cne jest od stymulacji hormonem luteinizuj\u0105cym (LH), a p\u00f3\u017aniej od poziomu gonadotropiny kosm\u00f3wkowej (beta-HCG).<\/p>\nW kolejnych tygodniach wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska jego st\u0119\u017cenie sukcesywnie ro\u015bnie, a\u017c do rozwi\u0105zania ci\u0105\u017cy. Po porodzie (zwykle w 7-10 dobie po\u0142ogu) jego st\u0119\u017cenie osi\u0105ga zwykle warto\u015bci notowane w okresie sprzed ci\u0105\u017cy. Niskie st\u0119\u017cenie progesteronu umo\u017cliwia kobiecie rozpocz\u0119cie laktacji.<\/p>\n
Progesteron to hormon, kt\u00f3rego dzia\u0142ania receptorowe s\u0105 do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. Stymuluje on m.in. mechanizmy zale\u017cne od \u015br\u00f3db\u0142onka naczyniowego, prowadz\u0105ce do poszerzania naczy\u0144 oraz wp\u0142ywa hamuj\u0105co na czynno\u015b\u0107 skurczow\u0105 mi\u0119\u015bni, w tym mi\u0119\u015bni\u00f3wki g\u0142adkiej znajduj\u0105cej si\u0119 w naczyniach.<\/p>\n
Niekorzystne dzia\u0142anie rozkurczowe progesteronu odbija si\u0119 tak\u017ce na zwieraczu prze\u0142yku, czy na pasa\u017cu jelitowym u kobiet w ci\u0105\u017cy. Jak wiadomo zaparcia to kolejny czynnik, kt\u00f3ry mo\u017ce pog\u0142\u0119bia\u0107 zast\u00f3j \u017cylny w miednicy ma\u0142ej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\tZ czego wynika prozakrzepowo\u015b\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w ci\u0105\u017cy?<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\u017bylna choroba zakrzepowo-zatorowa<\/strong> (\u017bChZZ), na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142ada si\u0119 zakrzepica \u017cylna<\/strong><\/a> (nie zawsze w prosty spos\u00f3b rozumiana jako zakrzepica \u017cy\u0142 g\u0142\u0119bokich) oraz wt\u00f3rna do niej zatorowo\u015b\u0107 p\u0142ucna<\/strong>, to zjawiska stanowi\u0105ce zawsze zagro\u017cenie \u017cycie kobiety, szczeg\u00f3lnie kobiety b\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy.<\/p>\nZakrzepica \u017cylna wyst\u0119puje w ci\u0105\u017cy 4-6 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c w populacji og\u00f3lnej oraz 2 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c u kobiet stosuj\u0105cych doustn\u0105 antykoncepcj\u0119. Nale\u017cy zaznaczy\u0107, i\u017c ryzyko incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w przypadku ci\u0105\u017c ko\u0144cz\u0105cych si\u0119 ci\u0119ciem cesarskim jest wi\u0119ksze ni\u017c ci\u0105\u017c rozwi\u0105zywanych si\u0142ami natury.<\/p>\n
Jeszcze wi\u0119ksze ryzyko wyst\u0105pienia zakrzepicy \u017cylnej ni\u017c czasie w samej ci\u0105\u017cy, pojawia si\u0119 bezpo\u015brednio po porodzie (ryzyko incydentu zakrzepowo-zatorowego do doby od porodu jest blisko 100 razy wy\u017csze ni\u017c w populacji og\u00f3lnej kobiet) [Heit et al., 2005].<\/p>\n
Co warto podkre\u015bli\u0107, dane na temat cz\u0119sto\u015bci wyst\u0119powania zakrzepicy \u017cylnej w ci\u0105\u017cy s\u0105 niedoszacowane. Wynika to bowiem z du\u017cych trudno\u015bci diagnostycznych, kt\u00f3re napotykamy w czasie badania kobiet ci\u0119\u017carnych.<\/p>\n
Specjalist\u00f3w potrafi\u0105cych w ultrasonografii dopplerowskiej w\u0142a\u015bciwie zbada\u0107 uk\u0142ad \u017cylny ci\u0119\u017carnej w zakresie naczy\u0144 miednicy ma\u0142ej i jamy brzusznej (szczeg\u00f3lnie w czasie III trymestru) jest wci\u0105\u017c zbyt ma\u0142o.<\/p>\n
Jest to na pewno wyzwanie, kt\u00f3remu czo\u0142a powinni w przysz\u0142o\u015bci stawi\u0107 zar\u00f3wno lekarze zajmuj\u0105cy si\u0119 diagnostyk\u0105 uk\u0142adu \u017cylnego (flebolodzy i radiolodzy), jak r\u00f3wnie\u017c ginekolodzy po\u0142o\u017cnicy.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
\n\n<\/h4>\n
Ewolucyjnie ci\u0105\u017ca to okres zwi\u0119kszonej krzepliwo\u015bci zar\u00f3wno w uk\u0142adzie \u017cylnym, jak i t\u0119tniczym (ponad 80% incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w ci\u0105\u017cy dotyka \u0142o\u017cyska \u017cylnego). Dzieje si\u0119 tak z wielu powod\u00f3w.<\/p>\n
W pierwszym okresie ci\u0105\u017cy na pierwsze miejsce wysuwa si\u0119 niekorzystne \u201eprozakrzepowe\u201d dzia\u0142anie progesteronu oraz estrogen\u00f3w. W ci\u0105\u017cy dochodzi ponadto do wzrostu osoczowych czynnik\u00f3w krzepni\u0119cia (VII, VIII i X) oraz poziomu fibrynogenu.<\/p>\n
Je\u015bli do\u0142o\u017cymy do tego \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowy spadek warto\u015bci bia\u0142ka S i zmniejszenie naturalnej aktywno\u015bci fibrynolitycznej (mechanizmu chroni\u0105cego organizm, prowadz\u0105cego do samoistnego rozpadu skrzeplin), to wiadomo dlaczego u kobiet bardziej odwodnionych, mniej ruszaj\u0105cych si\u0119, czy oty\u0142ych, cz\u0119\u015bciej dochodzi do wyst\u0105pienia zakrzepicy w ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142o\u017cymy trombofilie<\/strong>, czyli ca\u0142\u0105 grup\u0119 patologii wrodzonych i nabytych nadkrzepliwo\u015bci (nadkrzepliwo\u015b\u0107 wyst\u0119puje u 20-50% populacji kobiet ze stwierdzanymi zakrzepicami \u017cylnymi w ci\u0105\u017cy) oraz liczne, niewykrywane przed ci\u0105\u017c\u0105 nieprawid\u0142owo\u015bci anatomiczne w budowie uk\u0142adu \u017cylnego, czy liczne przypadki nieleczonych poci\u0105\u017cowych niewydolno\u015bci \u017cylnych miednicy, to staje si\u0119 jasne, dlaczego w populacji polskiej zakrzepica w uk\u0142adzie \u017cylnym jest tak cz\u0119sta.<\/p>\nZ naszych obserwacji wynika, i\u017c pacjentki przyst\u0119puj\u0105ce do kolejnej ci\u0105\u017cy z nierozpoznan\u0105 wcze\u015bniej niewydolno\u015bci\u0105 \u017cyln\u0105 miednicy (zwykle jest to ich 2. b\u0105d\u017a 3. ci\u0105\u017ca), u kt\u00f3rych dodatkowo wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puje czynnik uprawniaj\u0105cy do rozpoznania trombofilii, nara\u017cone s\u0105 na bardzo wysokie ryzyko poronienia.<\/p>\n
Wg szacunk\u00f3w z ostatnich lat a\u017c 10-15% wszystkich ci\u0105\u017c w Polsce ko\u0144czy si\u0119 poronieniem (!).<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\tPowi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny i jego wp\u0142yw na uk\u0142ad \u017cylny<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\"><\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n\nMacica to narz\u0105d \u017ce\u0144ski, w kt\u00f3rym w czasie ci\u0105\u017cy rozwija si\u0119 p\u0142\u00f3d. Odpowiednie warunki ukrwienia macicy s\u0105 konieczne dla dobrostanu \u0142o\u017cyska, kt\u00f3re jest gwarantem w\u0142a\u015bciwego przebiegu ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Trzeba jednak pami\u0119ta\u0107, i\u017c dynamiczny wzrosty masy i obj\u0119to\u015bci macicy (masa macicy u kobiety nieb\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy wynosi 50-70 g; w czasie ci\u0105\u017cy jej masa dochodzi nawet do 1 kg!) poci\u0105ga za sob\u0105 znaczne zapotrzebowania na tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze dostarczane z krwi matki do \u0142o\u017cyska. W sumie \u0142\u0105czna masa macicy, p\u0142ynu owodniowego oraz \u0142o\u017cyska potrafi przekracza\u0107 w III trymestrze ci\u0105\u017cy 2.5 kg.<\/p>\n
Skal\u0119 ogromu zmian naczyniowych i wzrostu zapotrzebowania na unaczynienie t\u0119tnicze i \u017cylne, obrazuje najlepiej parametr przep\u0142ywu krwi przez macic\u0119 i jej \u0142o\u017cysko (tzw. UPBF). Na co dzie\u0144 (poza ci\u0105\u017c\u0105) kszta\u0142tuje si\u0119 on zazwyczaj na poziomie 20-50 ml\/min. W czasie ci\u0105\u017cy UPBF potrafi osi\u0105ga\u0107 warto\u015bci dochodz\u0105ce nawet do 800 ml\/min.<\/p>\n
Nieprawid\u0142owo\u015bci w odp\u0142ywie \u017cylnym (wynikaj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej ze zbyt du\u017cego przekrwienia przedci\u0105\u017cowego lub generuj\u0105cego si\u0119 \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowo ucisku macicznopochodnego na g\u0142\u00f3wne osie \u017cylne) istotnie wp\u0142ywaj\u0105 na warunki funkcjonowania uk\u0142adu \u017cylnego jako ca\u0142o\u015bci. Utrzymywanie jak najlepszych parametr\u00f3w odp\u0142ywu krwi \u017cylnej i ograniczanie patologicznego zastoju krwi \u017cylnej w ci\u0105\u017cy, to zalecenia niedoceniane przez wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 ginekologi\u0119 i po\u0142o\u017cnictwo.<\/p>\n
Nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, i\u017c powi\u0119kszaj\u0105ca si\u0119 macica tak naprawd\u0119 ju\u017c od po\u0142owy II trymestru ci\u0105\u017cy zaczyna pogarsza\u0107 warunki odp\u0142ywu krwi z poziomu \u017cy\u0142 biodrowych wewn\u0119trznych. Najwi\u0119ksze problemy z narastaniem zastoju \u017cylnego i objawami zaostrzenia choroby \u017cylnej ju\u017c w I trymestrze widujemy u pacjentek, kt\u00f3re zachodz\u0105c w kolejn\u0105 ci\u0105\u017c\u0119, przyst\u0119puj\u0105 do niej z obecn\u0105 ju\u017c jednostronn\u0105 (lub gorzej dwustronn\u0105) niewydolno\u015bci\u0105 \u017cy\u0142 jajnikowych.<\/p>\n
Zwa\u017cywszy, \u017ce znaczna cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0144 zg\u0142aszaj\u0105cych si\u0119 do flebologa z \u017cylakami na nogach po 2. lub 3. ci\u0105\u017cy, ma ju\u017c dobrze rozwini\u0119t\u0105 niewydolno\u015b\u0107 \u017cy\u0142 jajnikowych (najcz\u0119stsza posta\u0107 niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy), to nie jest to wcale taki odosobniony problem.<\/p>\n
Prze\u0142adowanie uk\u0142adu \u017cylnego miednicy, tj. pojemno\u015bciowych splot\u00f3w \u017cylnych przymacicz, \u015br\u00f3dmacicza, przypochwia i samego dna miednicy, jest u tych kobiet cz\u0119sto tak du\u017ce, \u017ce istotnie zwi\u0119ksza ono ryzyko zastoju \u017cylnego i w konsekwencji wt\u00f3rnej zakrzepicy \u017cylnej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n\n\n\n\n\nNa dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze), dochodzi do r\u00f3\u017cnych \u017cylnych zjawisk uciskowych, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu.<\/p>\n
Ci\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\"><\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n\nCi\u0105\u017ca jest okresem wielu zmian adaptacyjnych w organizmie kobiety. Te modyfikacje dotycz\u0105 zar\u00f3wno gospodarki hormonalnej, jak i zmian przystosowawczych w uk\u0142adzie naczyniowym, szczeg\u00f3lnie istotnych w p\u00f3\u017aniejszym okresie ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142\u0105czymy zwi\u0119kszone zapotrzebowanie kobiety i p\u0142odu na substancje od\u017cywcze, w tym tlen, to \u0142atwo zrozumie\u0107, dlaczego w czasie ci\u0105\u017cy pewne zaburzenia w uk\u0142adzie \u017cylnym s\u0105 nieuniknione. Problem w tym, i\u017c wiele zmian z pozoru adaptacyjnych, zachodz\u0105cych w ciele kobiety ci\u0119\u017carnej, ma charakter oddzia\u0142ywa\u0144 niekorzystnych na uk\u0142ad \u017cylny.<\/p>\n
Ka\u017cda kolejna ci\u0105\u017ca to coraz wi\u0119kszy wysi\u0142ek dla uk\u0142adu \u017cylnego, a wynika to z wt\u00f3rnego przeci\u0105\u017cania \u0142o\u017cyska \u017cylnego miednicy mniejszej, ucisku pni naczyniowych w przestrzeni zaotrzewnowej i pog\u0142\u0119biaj\u0105cej si\u0119 wskutek tego niedomogi kr\u0105\u017cenia \u017cylnego w nogach.<\/p>\n
Miliony kobiet w Polsce zna z autopsji odczucia zwi\u0105zane z wychodz\u0105cymi w ci\u0105\u017cy \u017cylakami sromu, krocza czy pog\u0142\u0119biaj\u0105c\u0105 si\u0119 w ci\u0105\u017cy chorob\u0105 hemoroidaln\u0105. Wszystkie te znaleziska w wi\u0119kszym lub mniejszym stopniu s\u0105 pochodn\u0105 powstaj\u0105cej i nasilaj\u0105cej si\u0119 w kolejnych ci\u0105\u017cach niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/strong><\/a>.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\n\tCi\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\nMoment zap\u0142odnienia, a p\u00f3\u017aniej rozwoju zarodka warunkuj\u0105 szereg zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Pami\u0119tajmy, i\u017c typowa funkcja jajnik\u00f3w w czasie ci\u0105\u017cy zanika. Przez pierwsze kilka tygodni (do 5-7 tygodnia) ci\u0105\u017ca utrzymywana jest hormonalnie przez dzia\u0142aj\u0105ce przetrwa\u0142e cia\u0142ko \u017c\u00f3\u0142te, kt\u00f3re staje si\u0119 g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em progesteronu, czyli hormonu pozwalaj\u0105cego utrzyma\u0107 ci\u0105\u017c\u0119.<\/p>\n
P\u00f3\u017aniej (od 6-8 tygodnia wzwy\u017c) wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska funkcj\u0119 \u201eg\u0142\u00f3wnego producenta\u201d hormon\u00f3w przejmuje w znacznej mierze powi\u0119kszaj\u0105ce si\u0119 \u0142o\u017cysko. Od 10-12 tygodnia ci\u0105\u017cy to w\u0142a\u015bnie \u0142o\u017cysko odpowiada za produkcj\u0119 progesteronu.<\/p>\n
Od 8-9 tygodnia ci\u0105\u017cy synteza estrogen\u00f3w odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w \u0142o\u017cysku i to przy pomocy produkowanego w nadnerczach p\u0142odu siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS). Od tego momentu poziom estrogen\u00f3w i progesteronu znacznie wzrasta i tak jest a\u017c do ko\u0144ca ci\u0105\u017cy. Poziom estrogen\u00f3w mierzonych w osoczu krwi pod koniec ci\u0105\u017cy potrafi wzrosn\u0105\u0107 nawet 100-krotnie w stosunku do warto\u015bci w czasie fazy lutealnej cyklu.<\/p>\n
Oddzia\u0142ywanie estrogenu<\/strong> jest do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. W czasie ci\u0105\u017cy poprzez swoje receptory (znajduj\u0105ce si\u0119 m.in. w \u0142o\u017cysku, jajnikach, macicy czy t\u0119tnicach macicznych), a tak\u017ce stymulowanie syntezy tlenku azotu (NO) i prostacyklin, potrafi on pobudza\u0107 nowotworzenie naczy\u0144 oraz doprowadza\u0107 do ich poszerzania si\u0119.<\/p>\nEfekt finalny dzia\u0142ania estrogenu to zmniejszenie oporu naczyniowego i obj\u0119to\u015bciowe prze\u0142adowanie krwi\u0105 \u0142o\u017cyska naczyniowego. Nadmiar estrogenu w ci\u0105\u017cy jest do\u015b\u0107 niekorzystny. Powoduje on r\u00f3wnie\u017c spadek produkcji kolagenu, przez co naczynia staj\u0105 si\u0119 bardziej podatne na rozci\u0105ganie.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\"><\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\nNa dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze) dochodzi do r\u00f3\u017cnego rodzaju \u017cylnych zjawisk uciskowych<\/strong><\/a>, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu. Do\u015b\u0107 cz\u0119stym b\u0142\u0119dem Pa\u0144 z anatomicznie w\u0105skim sp\u0142ywem lewej \u017cy\u0142y nerkowej jest \u201ezalecane\u201d przez lekarzy uk\u0142adanie si\u0119 na lewym boku\u2026 .<\/p>\nProgesteron<\/strong>, zwany dawniej \u201ehormonem ci\u0105\u017cy\u201d, to hormon wykazuj\u0105cy pewn\u0105 synergi\u0119 w dzia\u0142aniu z estrogenami. Jego wytwarzanie zale\u017cne jest od stymulacji hormonem luteinizuj\u0105cym (LH), a p\u00f3\u017aniej od poziomu gonadotropiny kosm\u00f3wkowej (beta-HCG).<\/p>\nW kolejnych tygodniach wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska jego st\u0119\u017cenie sukcesywnie ro\u015bnie, a\u017c do rozwi\u0105zania ci\u0105\u017cy. Po porodzie (zwykle w 7-10 dobie po\u0142ogu) jego st\u0119\u017cenie osi\u0105ga zwykle warto\u015bci notowane w okresie sprzed ci\u0105\u017cy. Niskie st\u0119\u017cenie progesteronu umo\u017cliwia kobiecie rozpocz\u0119cie laktacji.<\/p>\n
Progesteron to hormon, kt\u00f3rego dzia\u0142ania receptorowe s\u0105 do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. Stymuluje on m.in. mechanizmy zale\u017cne od \u015br\u00f3db\u0142onka naczyniowego, prowadz\u0105ce do poszerzania naczy\u0144 oraz wp\u0142ywa hamuj\u0105co na czynno\u015b\u0107 skurczow\u0105 mi\u0119\u015bni, w tym mi\u0119\u015bni\u00f3wki g\u0142adkiej znajduj\u0105cej si\u0119 w naczyniach.<\/p>\n
Niekorzystne dzia\u0142anie rozkurczowe progesteronu odbija si\u0119 tak\u017ce na zwieraczu prze\u0142yku, czy na pasa\u017cu jelitowym u kobiet w ci\u0105\u017cy. Jak wiadomo zaparcia to kolejny czynnik, kt\u00f3ry mo\u017ce pog\u0142\u0119bia\u0107 zast\u00f3j \u017cylny w miednicy ma\u0142ej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\tZ czego wynika prozakrzepowo\u015b\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w ci\u0105\u017cy?<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\u017bylna choroba zakrzepowo-zatorowa<\/strong> (\u017bChZZ), na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142ada si\u0119 zakrzepica \u017cylna<\/strong><\/a> (nie zawsze w prosty spos\u00f3b rozumiana jako zakrzepica \u017cy\u0142 g\u0142\u0119bokich) oraz wt\u00f3rna do niej zatorowo\u015b\u0107 p\u0142ucna<\/strong>, to zjawiska stanowi\u0105ce zawsze zagro\u017cenie \u017cycie kobiety, szczeg\u00f3lnie kobiety b\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy.<\/p>\nZakrzepica \u017cylna wyst\u0119puje w ci\u0105\u017cy 4-6 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c w populacji og\u00f3lnej oraz 2 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c u kobiet stosuj\u0105cych doustn\u0105 antykoncepcj\u0119. Nale\u017cy zaznaczy\u0107, i\u017c ryzyko incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w przypadku ci\u0105\u017c ko\u0144cz\u0105cych si\u0119 ci\u0119ciem cesarskim jest wi\u0119ksze ni\u017c ci\u0105\u017c rozwi\u0105zywanych si\u0142ami natury.<\/p>\n
Jeszcze wi\u0119ksze ryzyko wyst\u0105pienia zakrzepicy \u017cylnej ni\u017c czasie w samej ci\u0105\u017cy, pojawia si\u0119 bezpo\u015brednio po porodzie (ryzyko incydentu zakrzepowo-zatorowego do doby od porodu jest blisko 100 razy wy\u017csze ni\u017c w populacji og\u00f3lnej kobiet) [Heit et al., 2005].<\/p>\n
Co warto podkre\u015bli\u0107, dane na temat cz\u0119sto\u015bci wyst\u0119powania zakrzepicy \u017cylnej w ci\u0105\u017cy s\u0105 niedoszacowane. Wynika to bowiem z du\u017cych trudno\u015bci diagnostycznych, kt\u00f3re napotykamy w czasie badania kobiet ci\u0119\u017carnych.<\/p>\n
Specjalist\u00f3w potrafi\u0105cych w ultrasonografii dopplerowskiej w\u0142a\u015bciwie zbada\u0107 uk\u0142ad \u017cylny ci\u0119\u017carnej w zakresie naczy\u0144 miednicy ma\u0142ej i jamy brzusznej (szczeg\u00f3lnie w czasie III trymestru) jest wci\u0105\u017c zbyt ma\u0142o.<\/p>\n
Jest to na pewno wyzwanie, kt\u00f3remu czo\u0142a powinni w przysz\u0142o\u015bci stawi\u0107 zar\u00f3wno lekarze zajmuj\u0105cy si\u0119 diagnostyk\u0105 uk\u0142adu \u017cylnego (flebolodzy i radiolodzy), jak r\u00f3wnie\u017c ginekolodzy po\u0142o\u017cnicy.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
\n\n<\/h4>\n
Ewolucyjnie ci\u0105\u017ca to okres zwi\u0119kszonej krzepliwo\u015bci zar\u00f3wno w uk\u0142adzie \u017cylnym, jak i t\u0119tniczym (ponad 80% incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w ci\u0105\u017cy dotyka \u0142o\u017cyska \u017cylnego). Dzieje si\u0119 tak z wielu powod\u00f3w.<\/p>\n
W pierwszym okresie ci\u0105\u017cy na pierwsze miejsce wysuwa si\u0119 niekorzystne \u201eprozakrzepowe\u201d dzia\u0142anie progesteronu oraz estrogen\u00f3w. W ci\u0105\u017cy dochodzi ponadto do wzrostu osoczowych czynnik\u00f3w krzepni\u0119cia (VII, VIII i X) oraz poziomu fibrynogenu.<\/p>\n
Je\u015bli do\u0142o\u017cymy do tego \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowy spadek warto\u015bci bia\u0142ka S i zmniejszenie naturalnej aktywno\u015bci fibrynolitycznej (mechanizmu chroni\u0105cego organizm, prowadz\u0105cego do samoistnego rozpadu skrzeplin), to wiadomo dlaczego u kobiet bardziej odwodnionych, mniej ruszaj\u0105cych si\u0119, czy oty\u0142ych, cz\u0119\u015bciej dochodzi do wyst\u0105pienia zakrzepicy w ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142o\u017cymy trombofilie<\/strong>, czyli ca\u0142\u0105 grup\u0119 patologii wrodzonych i nabytych nadkrzepliwo\u015bci (nadkrzepliwo\u015b\u0107 wyst\u0119puje u 20-50% populacji kobiet ze stwierdzanymi zakrzepicami \u017cylnymi w ci\u0105\u017cy) oraz liczne, niewykrywane przed ci\u0105\u017c\u0105 nieprawid\u0142owo\u015bci anatomiczne w budowie uk\u0142adu \u017cylnego, czy liczne przypadki nieleczonych poci\u0105\u017cowych niewydolno\u015bci \u017cylnych miednicy, to staje si\u0119 jasne, dlaczego w populacji polskiej zakrzepica w uk\u0142adzie \u017cylnym jest tak cz\u0119sta.<\/p>\nZ naszych obserwacji wynika, i\u017c pacjentki przyst\u0119puj\u0105ce do kolejnej ci\u0105\u017cy z nierozpoznan\u0105 wcze\u015bniej niewydolno\u015bci\u0105 \u017cyln\u0105 miednicy (zwykle jest to ich 2. b\u0105d\u017a 3. ci\u0105\u017ca), u kt\u00f3rych dodatkowo wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puje czynnik uprawniaj\u0105cy do rozpoznania trombofilii, nara\u017cone s\u0105 na bardzo wysokie ryzyko poronienia.<\/p>\n
Wg szacunk\u00f3w z ostatnich lat a\u017c 10-15% wszystkich ci\u0105\u017c w Polsce ko\u0144czy si\u0119 poronieniem (!).<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\tPowi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny i jego wp\u0142yw na uk\u0142ad \u017cylny<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n<\/span>\" data-navigation-next=\"<\/span>\"><\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n\n\nMacica to narz\u0105d \u017ce\u0144ski, w kt\u00f3rym w czasie ci\u0105\u017cy rozwija si\u0119 p\u0142\u00f3d. Odpowiednie warunki ukrwienia macicy s\u0105 konieczne dla dobrostanu \u0142o\u017cyska, kt\u00f3re jest gwarantem w\u0142a\u015bciwego przebiegu ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Trzeba jednak pami\u0119ta\u0107, i\u017c dynamiczny wzrosty masy i obj\u0119to\u015bci macicy (masa macicy u kobiety nieb\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy wynosi 50-70 g; w czasie ci\u0105\u017cy jej masa dochodzi nawet do 1 kg!) poci\u0105ga za sob\u0105 znaczne zapotrzebowania na tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze dostarczane z krwi matki do \u0142o\u017cyska. W sumie \u0142\u0105czna masa macicy, p\u0142ynu owodniowego oraz \u0142o\u017cyska potrafi przekracza\u0107 w III trymestrze ci\u0105\u017cy 2.5 kg.<\/p>\n
Skal\u0119 ogromu zmian naczyniowych i wzrostu zapotrzebowania na unaczynienie t\u0119tnicze i \u017cylne, obrazuje najlepiej parametr przep\u0142ywu krwi przez macic\u0119 i jej \u0142o\u017cysko (tzw. UPBF). Na co dzie\u0144 (poza ci\u0105\u017c\u0105) kszta\u0142tuje si\u0119 on zazwyczaj na poziomie 20-50 ml\/min. W czasie ci\u0105\u017cy UPBF potrafi osi\u0105ga\u0107 warto\u015bci dochodz\u0105ce nawet do 800 ml\/min.<\/p>\n
Nieprawid\u0142owo\u015bci w odp\u0142ywie \u017cylnym (wynikaj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej ze zbyt du\u017cego przekrwienia przedci\u0105\u017cowego lub generuj\u0105cego si\u0119 \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowo ucisku macicznopochodnego na g\u0142\u00f3wne osie \u017cylne) istotnie wp\u0142ywaj\u0105 na warunki funkcjonowania uk\u0142adu \u017cylnego jako ca\u0142o\u015bci. Utrzymywanie jak najlepszych parametr\u00f3w odp\u0142ywu krwi \u017cylnej i ograniczanie patologicznego zastoju krwi \u017cylnej w ci\u0105\u017cy, to zalecenia niedoceniane przez wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 ginekologi\u0119 i po\u0142o\u017cnictwo.<\/p>\n
Nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, i\u017c powi\u0119kszaj\u0105ca si\u0119 macica tak naprawd\u0119 ju\u017c od po\u0142owy II trymestru ci\u0105\u017cy zaczyna pogarsza\u0107 warunki odp\u0142ywu krwi z poziomu \u017cy\u0142 biodrowych wewn\u0119trznych. Najwi\u0119ksze problemy z narastaniem zastoju \u017cylnego i objawami zaostrzenia choroby \u017cylnej ju\u017c w I trymestrze widujemy u pacjentek, kt\u00f3re zachodz\u0105c w kolejn\u0105 ci\u0105\u017c\u0119, przyst\u0119puj\u0105 do niej z obecn\u0105 ju\u017c jednostronn\u0105 (lub gorzej dwustronn\u0105) niewydolno\u015bci\u0105 \u017cy\u0142 jajnikowych.<\/p>\n
Zwa\u017cywszy, \u017ce znaczna cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0144 zg\u0142aszaj\u0105cych si\u0119 do flebologa z \u017cylakami na nogach po 2. lub 3. ci\u0105\u017cy, ma ju\u017c dobrze rozwini\u0119t\u0105 niewydolno\u015b\u0107 \u017cy\u0142 jajnikowych (najcz\u0119stsza posta\u0107 niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy), to nie jest to wcale taki odosobniony problem.<\/p>\n
Prze\u0142adowanie uk\u0142adu \u017cylnego miednicy, tj. pojemno\u015bciowych splot\u00f3w \u017cylnych przymacicz, \u015br\u00f3dmacicza, przypochwia i samego dna miednicy, jest u tych kobiet cz\u0119sto tak du\u017ce, \u017ce istotnie zwi\u0119ksza ono ryzyko zastoju \u017cylnego i w konsekwencji wt\u00f3rnej zakrzepicy \u017cylnej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n\n\n\n\n\n\nNa dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze), dochodzi do r\u00f3\u017cnych \u017cylnych zjawisk uciskowych, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu.<\/p>\n
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\nCi\u0105\u017ca jest okresem wielu zmian adaptacyjnych w organizmie kobiety. Te modyfikacje dotycz\u0105 zar\u00f3wno gospodarki hormonalnej, jak i zmian przystosowawczych w uk\u0142adzie naczyniowym, szczeg\u00f3lnie istotnych w p\u00f3\u017aniejszym okresie ci\u0105\u017cy.<\/p>\n
Je\u015bli do tego do\u0142\u0105czymy zwi\u0119kszone zapotrzebowanie kobiety i p\u0142odu na substancje od\u017cywcze, w tym tlen, to \u0142atwo zrozumie\u0107, dlaczego w czasie ci\u0105\u017cy pewne zaburzenia w uk\u0142adzie \u017cylnym s\u0105 nieuniknione. Problem w tym, i\u017c wiele zmian z pozoru adaptacyjnych, zachodz\u0105cych w ciele kobiety ci\u0119\u017carnej, ma charakter oddzia\u0142ywa\u0144 niekorzystnych na uk\u0142ad \u017cylny.<\/p>\n
Ka\u017cda kolejna ci\u0105\u017ca to coraz wi\u0119kszy wysi\u0142ek dla uk\u0142adu \u017cylnego, a wynika to z wt\u00f3rnego przeci\u0105\u017cania \u0142o\u017cyska \u017cylnego miednicy mniejszej, ucisku pni naczyniowych w przestrzeni zaotrzewnowej i pog\u0142\u0119biaj\u0105cej si\u0119 wskutek tego niedomogi kr\u0105\u017cenia \u017cylnego w nogach.<\/p>\n
Miliony kobiet w Polsce zna z autopsji odczucia zwi\u0105zane z wychodz\u0105cymi w ci\u0105\u017cy \u017cylakami sromu, krocza czy pog\u0142\u0119biaj\u0105c\u0105 si\u0119 w ci\u0105\u017cy chorob\u0105 hemoroidaln\u0105. Wszystkie te znaleziska w wi\u0119kszym lub mniejszym stopniu s\u0105 pochodn\u0105 powstaj\u0105cej i nasilaj\u0105cej si\u0119 w kolejnych ci\u0105\u017cach niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/strong><\/a>.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n Moment zap\u0142odnienia, a p\u00f3\u017aniej rozwoju zarodka warunkuj\u0105 szereg zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Pami\u0119tajmy, i\u017c typowa funkcja jajnik\u00f3w w czasie ci\u0105\u017cy zanika. Przez pierwsze kilka tygodni (do 5-7 tygodnia) ci\u0105\u017ca utrzymywana jest hormonalnie przez dzia\u0142aj\u0105ce przetrwa\u0142e cia\u0142ko \u017c\u00f3\u0142te, kt\u00f3re staje si\u0119 g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em progesteronu, czyli hormonu pozwalaj\u0105cego utrzyma\u0107 ci\u0105\u017c\u0119.<\/p>\n P\u00f3\u017aniej (od 6-8 tygodnia wzwy\u017c) wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska funkcj\u0119 \u201eg\u0142\u00f3wnego producenta\u201d hormon\u00f3w przejmuje w znacznej mierze powi\u0119kszaj\u0105ce si\u0119 \u0142o\u017cysko. Od 10-12 tygodnia ci\u0105\u017cy to w\u0142a\u015bnie \u0142o\u017cysko odpowiada za produkcj\u0119 progesteronu.<\/p>\n Od 8-9 tygodnia ci\u0105\u017cy synteza estrogen\u00f3w odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w \u0142o\u017cysku i to przy pomocy produkowanego w nadnerczach p\u0142odu siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS). Od tego momentu poziom estrogen\u00f3w i progesteronu znacznie wzrasta i tak jest a\u017c do ko\u0144ca ci\u0105\u017cy. Poziom estrogen\u00f3w mierzonych w osoczu krwi pod koniec ci\u0105\u017cy potrafi wzrosn\u0105\u0107 nawet 100-krotnie w stosunku do warto\u015bci w czasie fazy lutealnej cyklu.<\/p>\n Oddzia\u0142ywanie estrogenu<\/strong> jest do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. W czasie ci\u0105\u017cy poprzez swoje receptory (znajduj\u0105ce si\u0119 m.in. w \u0142o\u017cysku, jajnikach, macicy czy t\u0119tnicach macicznych), a tak\u017ce stymulowanie syntezy tlenku azotu (NO) i prostacyklin, potrafi on pobudza\u0107 nowotworzenie naczy\u0144 oraz doprowadza\u0107 do ich poszerzania si\u0119.<\/p>\n Efekt finalny dzia\u0142ania estrogenu to zmniejszenie oporu naczyniowego i obj\u0119to\u015bciowe prze\u0142adowanie krwi\u0105 \u0142o\u017cyska naczyniowego. Nadmiar estrogenu w ci\u0105\u017cy jest do\u015b\u0107 niekorzystny. Powoduje on r\u00f3wnie\u017c spadek produkcji kolagenu, przez co naczynia staj\u0105 si\u0119 bardziej podatne na rozci\u0105ganie.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n Na dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze) dochodzi do r\u00f3\u017cnego rodzaju \u017cylnych zjawisk uciskowych<\/strong><\/a>, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu. Do\u015b\u0107 cz\u0119stym b\u0142\u0119dem Pa\u0144 z anatomicznie w\u0105skim sp\u0142ywem lewej \u017cy\u0142y nerkowej jest \u201ezalecane\u201d przez lekarzy uk\u0142adanie si\u0119 na lewym boku\u2026 .<\/p>\n Progesteron<\/strong>, zwany dawniej \u201ehormonem ci\u0105\u017cy\u201d, to hormon wykazuj\u0105cy pewn\u0105 synergi\u0119 w dzia\u0142aniu z estrogenami. Jego wytwarzanie zale\u017cne jest od stymulacji hormonem luteinizuj\u0105cym (LH), a p\u00f3\u017aniej od poziomu gonadotropiny kosm\u00f3wkowej (beta-HCG).<\/p>\n W kolejnych tygodniach wraz z rozwojem \u0142o\u017cyska jego st\u0119\u017cenie sukcesywnie ro\u015bnie, a\u017c do rozwi\u0105zania ci\u0105\u017cy. Po porodzie (zwykle w 7-10 dobie po\u0142ogu) jego st\u0119\u017cenie osi\u0105ga zwykle warto\u015bci notowane w okresie sprzed ci\u0105\u017cy. Niskie st\u0119\u017cenie progesteronu umo\u017cliwia kobiecie rozpocz\u0119cie laktacji.<\/p>\n Progesteron to hormon, kt\u00f3rego dzia\u0142ania receptorowe s\u0105 do\u015b\u0107 z\u0142o\u017cone. Stymuluje on m.in. mechanizmy zale\u017cne od \u015br\u00f3db\u0142onka naczyniowego, prowadz\u0105ce do poszerzania naczy\u0144 oraz wp\u0142ywa hamuj\u0105co na czynno\u015b\u0107 skurczow\u0105 mi\u0119\u015bni, w tym mi\u0119\u015bni\u00f3wki g\u0142adkiej znajduj\u0105cej si\u0119 w naczyniach.<\/p>\n Niekorzystne dzia\u0142anie rozkurczowe progesteronu odbija si\u0119 tak\u017ce na zwieraczu prze\u0142yku, czy na pasa\u017cu jelitowym u kobiet w ci\u0105\u017cy. Jak wiadomo zaparcia to kolejny czynnik, kt\u00f3ry mo\u017ce pog\u0142\u0119bia\u0107 zast\u00f3j \u017cylny w miednicy ma\u0142ej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n \u017bylna choroba zakrzepowo-zatorowa<\/strong> (\u017bChZZ), na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142ada si\u0119 zakrzepica \u017cylna<\/strong><\/a> (nie zawsze w prosty spos\u00f3b rozumiana jako zakrzepica \u017cy\u0142 g\u0142\u0119bokich) oraz wt\u00f3rna do niej zatorowo\u015b\u0107 p\u0142ucna<\/strong>, to zjawiska stanowi\u0105ce zawsze zagro\u017cenie \u017cycie kobiety, szczeg\u00f3lnie kobiety b\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy.<\/p>\n Zakrzepica \u017cylna wyst\u0119puje w ci\u0105\u017cy 4-6 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c w populacji og\u00f3lnej oraz 2 razy cz\u0119\u015bciej ni\u017c u kobiet stosuj\u0105cych doustn\u0105 antykoncepcj\u0119. Nale\u017cy zaznaczy\u0107, i\u017c ryzyko incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w przypadku ci\u0105\u017c ko\u0144cz\u0105cych si\u0119 ci\u0119ciem cesarskim jest wi\u0119ksze ni\u017c ci\u0105\u017c rozwi\u0105zywanych si\u0142ami natury.<\/p>\n Jeszcze wi\u0119ksze ryzyko wyst\u0105pienia zakrzepicy \u017cylnej ni\u017c czasie w samej ci\u0105\u017cy, pojawia si\u0119 bezpo\u015brednio po porodzie (ryzyko incydentu zakrzepowo-zatorowego do doby od porodu jest blisko 100 razy wy\u017csze ni\u017c w populacji og\u00f3lnej kobiet) [Heit et al., 2005].<\/p>\n Co warto podkre\u015bli\u0107, dane na temat cz\u0119sto\u015bci wyst\u0119powania zakrzepicy \u017cylnej w ci\u0105\u017cy s\u0105 niedoszacowane. Wynika to bowiem z du\u017cych trudno\u015bci diagnostycznych, kt\u00f3re napotykamy w czasie badania kobiet ci\u0119\u017carnych.<\/p>\n Specjalist\u00f3w potrafi\u0105cych w ultrasonografii dopplerowskiej w\u0142a\u015bciwie zbada\u0107 uk\u0142ad \u017cylny ci\u0119\u017carnej w zakresie naczy\u0144 miednicy ma\u0142ej i jamy brzusznej (szczeg\u00f3lnie w czasie III trymestru) jest wci\u0105\u017c zbyt ma\u0142o.<\/p>\n Jest to na pewno wyzwanie, kt\u00f3remu czo\u0142a powinni w przysz\u0142o\u015bci stawi\u0107 zar\u00f3wno lekarze zajmuj\u0105cy si\u0119 diagnostyk\u0105 uk\u0142adu \u017cylnego (flebolodzy i radiolodzy), jak r\u00f3wnie\u017c ginekolodzy po\u0142o\u017cnicy.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n Ewolucyjnie ci\u0105\u017ca to okres zwi\u0119kszonej krzepliwo\u015bci zar\u00f3wno w uk\u0142adzie \u017cylnym, jak i t\u0119tniczym (ponad 80% incydent\u00f3w zakrzepowo-zatorowych w ci\u0105\u017cy dotyka \u0142o\u017cyska \u017cylnego). Dzieje si\u0119 tak z wielu powod\u00f3w.<\/p>\n W pierwszym okresie ci\u0105\u017cy na pierwsze miejsce wysuwa si\u0119 niekorzystne \u201eprozakrzepowe\u201d dzia\u0142anie progesteronu oraz estrogen\u00f3w. W ci\u0105\u017cy dochodzi ponadto do wzrostu osoczowych czynnik\u00f3w krzepni\u0119cia (VII, VIII i X) oraz poziomu fibrynogenu.<\/p>\n Je\u015bli do\u0142o\u017cymy do tego \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowy spadek warto\u015bci bia\u0142ka S i zmniejszenie naturalnej aktywno\u015bci fibrynolitycznej (mechanizmu chroni\u0105cego organizm, prowadz\u0105cego do samoistnego rozpadu skrzeplin), to wiadomo dlaczego u kobiet bardziej odwodnionych, mniej ruszaj\u0105cych si\u0119, czy oty\u0142ych, cz\u0119\u015bciej dochodzi do wyst\u0105pienia zakrzepicy w ci\u0105\u017cy.<\/p>\n Je\u015bli do tego do\u0142o\u017cymy trombofilie<\/strong>, czyli ca\u0142\u0105 grup\u0119 patologii wrodzonych i nabytych nadkrzepliwo\u015bci (nadkrzepliwo\u015b\u0107 wyst\u0119puje u 20-50% populacji kobiet ze stwierdzanymi zakrzepicami \u017cylnymi w ci\u0105\u017cy) oraz liczne, niewykrywane przed ci\u0105\u017c\u0105 nieprawid\u0142owo\u015bci anatomiczne w budowie uk\u0142adu \u017cylnego, czy liczne przypadki nieleczonych poci\u0105\u017cowych niewydolno\u015bci \u017cylnych miednicy, to staje si\u0119 jasne, dlaczego w populacji polskiej zakrzepica w uk\u0142adzie \u017cylnym jest tak cz\u0119sta.<\/p>\n Z naszych obserwacji wynika, i\u017c pacjentki przyst\u0119puj\u0105ce do kolejnej ci\u0105\u017cy z nierozpoznan\u0105 wcze\u015bniej niewydolno\u015bci\u0105 \u017cyln\u0105 miednicy (zwykle jest to ich 2. b\u0105d\u017a 3. ci\u0105\u017ca), u kt\u00f3rych dodatkowo wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puje czynnik uprawniaj\u0105cy do rozpoznania trombofilii, nara\u017cone s\u0105 na bardzo wysokie ryzyko poronienia.<\/p>\n Wg szacunk\u00f3w z ostatnich lat a\u017c 10-15% wszystkich ci\u0105\u017c w Polsce ko\u0144czy si\u0119 poronieniem (!).<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n Macica to narz\u0105d \u017ce\u0144ski, w kt\u00f3rym w czasie ci\u0105\u017cy rozwija si\u0119 p\u0142\u00f3d. Odpowiednie warunki ukrwienia macicy s\u0105 konieczne dla dobrostanu \u0142o\u017cyska, kt\u00f3re jest gwarantem w\u0142a\u015bciwego przebiegu ci\u0105\u017cy.<\/p>\n Trzeba jednak pami\u0119ta\u0107, i\u017c dynamiczny wzrosty masy i obj\u0119to\u015bci macicy (masa macicy u kobiety nieb\u0119d\u0105cej w ci\u0105\u017cy wynosi 50-70 g; w czasie ci\u0105\u017cy jej masa dochodzi nawet do 1 kg!) poci\u0105ga za sob\u0105 znaczne zapotrzebowania na tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze dostarczane z krwi matki do \u0142o\u017cyska. W sumie \u0142\u0105czna masa macicy, p\u0142ynu owodniowego oraz \u0142o\u017cyska potrafi przekracza\u0107 w III trymestrze ci\u0105\u017cy 2.5 kg.<\/p>\n Skal\u0119 ogromu zmian naczyniowych i wzrostu zapotrzebowania na unaczynienie t\u0119tnicze i \u017cylne, obrazuje najlepiej parametr przep\u0142ywu krwi przez macic\u0119 i jej \u0142o\u017cysko (tzw. UPBF). Na co dzie\u0144 (poza ci\u0105\u017c\u0105) kszta\u0142tuje si\u0119 on zazwyczaj na poziomie 20-50 ml\/min. W czasie ci\u0105\u017cy UPBF potrafi osi\u0105ga\u0107 warto\u015bci dochodz\u0105ce nawet do 800 ml\/min.<\/p>\n Nieprawid\u0142owo\u015bci w odp\u0142ywie \u017cylnym (wynikaj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej ze zbyt du\u017cego przekrwienia przedci\u0105\u017cowego lub generuj\u0105cego si\u0119 \u015br\u00f3dci\u0105\u017cowo ucisku macicznopochodnego na g\u0142\u00f3wne osie \u017cylne) istotnie wp\u0142ywaj\u0105 na warunki funkcjonowania uk\u0142adu \u017cylnego jako ca\u0142o\u015bci. Utrzymywanie jak najlepszych parametr\u00f3w odp\u0142ywu krwi \u017cylnej i ograniczanie patologicznego zastoju krwi \u017cylnej w ci\u0105\u017cy, to zalecenia niedoceniane przez wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 ginekologi\u0119 i po\u0142o\u017cnictwo.<\/p>\n Nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, i\u017c powi\u0119kszaj\u0105ca si\u0119 macica tak naprawd\u0119 ju\u017c od po\u0142owy II trymestru ci\u0105\u017cy zaczyna pogarsza\u0107 warunki odp\u0142ywu krwi z poziomu \u017cy\u0142 biodrowych wewn\u0119trznych. Najwi\u0119ksze problemy z narastaniem zastoju \u017cylnego i objawami zaostrzenia choroby \u017cylnej ju\u017c w I trymestrze widujemy u pacjentek, kt\u00f3re zachodz\u0105c w kolejn\u0105 ci\u0105\u017c\u0119, przyst\u0119puj\u0105 do niej z obecn\u0105 ju\u017c jednostronn\u0105 (lub gorzej dwustronn\u0105) niewydolno\u015bci\u0105 \u017cy\u0142 jajnikowych.<\/p>\n Zwa\u017cywszy, \u017ce znaczna cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0144 zg\u0142aszaj\u0105cych si\u0119 do flebologa z \u017cylakami na nogach po 2. lub 3. ci\u0105\u017cy, ma ju\u017c dobrze rozwini\u0119t\u0105 niewydolno\u015b\u0107 \u017cy\u0142 jajnikowych (najcz\u0119stsza posta\u0107 niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy), to nie jest to wcale taki odosobniony problem.<\/p>\n Prze\u0142adowanie uk\u0142adu \u017cylnego miednicy, tj. pojemno\u015bciowych splot\u00f3w \u017cylnych przymacicz, \u015br\u00f3dmacicza, przypochwia i samego dna miednicy, jest u tych kobiet cz\u0119sto tak du\u017ce, \u017ce istotnie zwi\u0119ksza ono ryzyko zastoju \u017cylnego i w konsekwencji wt\u00f3rnej zakrzepicy \u017cylnej.<\/p>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n Na dalszych etapach rozwoju ci\u0105\u017cy (zwykle w III trymestrze), dochodzi do r\u00f3\u017cnych \u017cylnych zjawisk uciskowych, prowokowanych przez powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny (w tym niekorzystnie le\u017c\u0105ce \u0142o\u017cysko) i cz\u0119sto nieprawid\u0142owe uk\u0142adanie si\u0119 przysz\u0142ej matki do snu.<\/p>\nCi\u0105\u017ca i jej wp\u0142yw na rozw\u00f3j niewydolno\u015bci \u017cylnej miednicy<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\nZ czego wynika prozakrzepowo\u015b\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w ci\u0105\u017cy?<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
<\/h4>\n
Powi\u0119kszaj\u0105cy si\u0119 narz\u0105d rodny i jego wp\u0142yw na uk\u0142ad \u017cylny<\/h3>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n
![\"\"](\"https:\/\/niewydolnosczylnamiednicy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/09\/PLOD-W-MACICY-SCHEMAT-ANATOMICZNY-NZ-scaled.webp\")
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n![\"\"](\"https:\/\/niewydolnosczylnamiednicy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/09\/iStock-1134208646-scaled.jpg\")
<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n