Jakie są objawy Niewydolności Żylnej Miednicy?

Objawowa postać niewydolności żylnej miednicy u kobiet związana z występowaniem typowego zespołu przekrwienia biernego miednicy (ang. pelvic congestion syndrome, PCS) i przewlekłego bólu podbrzusza, dotyczy jedynie połowy pacjentek. Objawy kliniczne zgłaszane przez pacjentki nie dotyczą jedynie podbrzusza. Jest to oczywiście duże bardziej skomplikowane zjawisko.

Objawy

Początki Niewydolności Żylnej Miednicy

Sporty siłowe to jeden z najistotniejszych czynników nasilających objawy niewydolności żylnej miednicy

Mnogość objawów zgłaszanych przez kobiety z rozpoznaną niewydolnością żylną miednicy (PVI) jest bardzo duża.

Wynikają one ze stopnia rozległości procesu chorobowego (m.in. wpływu PVI na układ żył kończyn dolnych), progów bólowych danej osoby, wieku pacjentki (inaczej odczuwają problem kobiety niemiesiączkujące!), a także współwystępowania innych patologii, często utożsamianych objawowo z niewydolnością żylną miednicy.

Do tego typu patologii należą gruczolistość zewnątrzmaciczna (endometrioza) i wewnątrzmaciczna (adenomioza). Większość przypadków niewydolności żylnej miednicy wynika przede wszystkim ze wzorca anatomicznego prezentowanego przez pacjentkę, tj. układu naczyń żylnych w brzuchu i miednicy.

Kolejny aspekt zaliczany do dziedzicznych, to osobnicza podatność naczyń żylnych na rozciąganie.

To cecha, która istotnie różnicuje chorych zgłaszających się na leczenie. W naszej praktyce codziennej zdarzają się pacjenci, u których ściany naczyń żylnych rozciągają się dość łatwo, nawet przy dużej liczbie zastawek w świetle naczyń.

Bardzo dużą rolę w procesie patogenezy niewydolności żylnej miednicy odgrywają 2 czynniki dodatkowe (zewnętrzne), tj.: liczba ciąż i porodów oraz fakt nadużywania ćwiczeń siłowych.

Nierzadko pierwsze objawy niewydolności żylnej miednicy zgłaszane są już przez 12-14 letnie osoby. Młode kobiety dość często cierpią na przedmiesiączkowe bóle podbrzusza, dziwne bóle pleców albo dolegliwości kolkowe, najczęściej opisywane jako lewostronne bóle pojawiające się przy zwiększonej aktywności fizycznej, np. w czasie biegania. Duże nastoletnich dziewczyn zgłasza ciężkość nóg przy dłuższym staniu czy siedzeniu.

Spektrum objawów oraz ich nasilenie zwiększają się u młodych kobiet wraz z pojawieniem się pierwszych miesiączek. Wejście w okres zwiększonego wzrostu w wieku 12-16 lat, dodatkowo potęguje te objawy. Wydłużone (powyżej 6-7 dni), obfite i bolesne miesiączki, często prowadzące do omdleń, to dość częste objawy niewydolności żylnej miednicy.

 

Objawy

Dokuczliwe miesiączko to nie wszystko…

Wydłużone, obfite i bolesne miesiączki, mogące wystąpić u nieródek i kobiet rodzących, to ważny, ale nie jedyny objaw niewydolności żylnej miednicy. Obfitość miesiączek sprawia dość często, że Panie z niewydolnością żylną miednicy cierpią na wieloletnią anemię (niedokrwistość), która może doprowadzać do dużego osłabienia organizmu i zmniejszenia możliwości wydolnościowych.

Do innych, równie często występujących objawów niewydolności żylnej miednicy, zaliczamy: bóle dolnego odcinka kręgosłupa (najczęściej w czasie 2 pierwszych dni miesiączki), bóle w rzucie jajników, samoistne pieczenie (dyskomfort graniczący z bólem) zlokalizowany w okolicy przedsionka pochwy i/lub sromu (tzw. vulvodynia), ciężkość w rzucie dna miednicy, czy wreszcie typowa ciężkość nóg, nasilająca się w czasie miesiączki. Bardzo dokuczliwym objawem bywa dyspareunia, czyli ból (dyskomfort) odczuwany przez kobiety w czasie lub po odbyciu stosunku płciowego.

Do objawów czysto wizualnych, mogących pojawić się już w wieku 12-16 lat, zalicza się poszerzone naczynka podskórne (tzw. pajączki naczyniowe) oraz zielone poszerzenia żylne, widoczne najczęściej na tylnych powierzchniach nóg („pod kolanami” to najczęstsza lokalizacja podawane przez Panie).

Ból miesiączkowy u młodych kobiet to jeden z ważniejszych objawów rozpoczynającej się niewydolności żylnej miednicy

Najczęściej zgłaszane symptomy to:

  • długie (> 7 dni), obfite i bolesne miesiączki;
  • samoistne pieczenie okolic przedsionka pochwy, sromu i/lub krocza (tzw. vulvodynia);
  • dokuczliwe bóle podbrzusza, najczęściej w rzucie przydatków (najmocniejsze w czasie 2-3 pierwszych dni miesiączki i w czasie wykonywania siłowych ćwiczeń fizycznych lub dłuższego siedzenia);
  • bóle pleców (najczęściej odcinka lędźwiowo-krzyżowego) zgłaszane w czasie pierwszych dni miesiączki;
  • objawy „jelitowe” (bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia rytmu wypróżnień) często porównywane do zespołu jelita drażliwego;
  • bóle kolkowe po lewej stronie ciała, w rzucie nerki, występujące najczęściej w czasie aktywności fizycznej;
  • odczucie pieczenia (przeczulicy) w rzucie przedsionka pochwy, połączone z bólem podbrzusza w czasie lub po odbyciu stosunku płciowego (tzw. dyspareunia);
  • konieczność częstego oddawania moczu spowodowana uczuciem pełnego („podrażnionego”) pęcherza moczowego;
  • ciężkość kończyn dolnych (częściej nogi lewej), szczególnie w czasie miesiączki; z czasem dołączające się obrzęki podudzi;

Typowe znaleziska „żylne”

  • poszerzenia żylne widoczne pod skórą pod postacią pajączków naczyniowych (często rozbudowanych) i małych żylaków, które pojawiają się w dość młodym wieku, zwykle w typowych lokalizacjach, takich jak:
    • tylne części ud (od obrysów pośladków aż do stref podkolanowych) lub ich boczne części;
    • z wiekiem zmiany naczyniowe stopniowo schodzą na boczne części podudzi;
  • żylaki krocza i sromu widoczne oraz wyczuwalne najczęściej w trakcie 1. ciąży albo dopiero po porodzie (tego typu zmiany stają się problemem po zakończeniu laktacji, przy współżyciu oraz w trakcie wykonywania ćwiczeń fizycznych);
  • żylaki schodzące na nogi ze sromu, krocza, pachwin czy spod pośladków (zaleca się nie stosować terminu atypowe!); pojawiają się najczęściej po ciążach i po wcześniej wykonanych niehemodynamicznie zabiegach żylnych na nogach (są objawem nawrotowej choroby żylnej).

Objawy

Badanie USG Doppler żył

Badanie USG Doppler żył jamy brzusznej i miednicy małej stanowi badanie z wyboru w ocenie pacjentek z podejrzeniem niewydolności żylnej miednicy

U pacjentek z podejrzeniem niewydolności żylnej miednicy zawsze należy wykonać dokładne badanie USG Doppler żył, w czasie którego układ żylny badany jest w całości, tj. od żył na stopach aż po spływ żyły głównej dolnej do prawej części serca.

Taką drogę wbrew sile ciężkości pokonuje krew, odpływając z nóg. W uproszczeniu ocenie ultrasonograficznej należy poddać żyły na nogach, w miednicy małej i w jamie brzusznej.

Większość  pacjentów w czasie badania USG Doppler żył ma badane jedynie nogi do poziomu pachwin! Jest to błąd.

Pacjentki, u których w badaniu USG Doppler żył stwierdzane są istotne odchylenia w układzie żylnym miednicy i jamy brzusznej, tłumaczące zgłaszane objawy oraz prezentowane na nogach zmiany wizualne (żylne), kierowane są na tzw. diagnostykę obrazową rozszerzoną.

W czasie diagnostyki obrazowej rozszerzonej bardzo często odbywa się kwalifikacja pacjentki do zabiegu leczenia niewydolności żylnej miednicy.

Jest to także dobry moment na wykluczenie innych przypadłości mogących imitować, bądź nakładać się na chorobę podstawową (endometrioza!).

U młodych osób w wieku prokreacyjnym badaniem preferowanym na etapie przedzabiegowym jest wenografia MR (przy użyciu techniki magnetycznego rezonansu), wykonywana w odpowiednim protokole obrazowym z dożylnym podaniem niewielkiej ilości gadolinowego środka kontrastowego. Tego typu badania pozwalają w pełni ocenić anatomię pacjentki, określić stopień zaawansowania niewydolności żylnej, czy wreszcie prześledzić niuanse wynikające z obecności krążenia obocznego. Wszystkie te zmienne są niezwykle istotne do prawidłowego zaplanowania rozległości zabiegu naprawczego. W wielu przypadkach wykonywana jest również diagnostyka wenograficzna przy użyciu tomografii komputerowej (wenografia TK).

U większości diagnozowanych i leczonych przez nas przypadków (ponad 92%), leczenie żył w miednicy małej i jamie brzusznej wiąże się z wykonaniem jednego zabiegu. Wskazane jest, by zabieg był wykonany przy jak najmniejszej dawce promieniowania i jak najmniejszej ilości jodowego środka kontrastowego. Dlatego też odpowiednia i dokładna diagnostyka na etapie kwalifikacyjnym jest kluczowa. Na tym właśnie etapie popełnianych jest najwięcej błędów w leczeniu niewydolności żylnej miednicy.

 

Na co zwrócić uwagę?

Czego szukać i do kogo się zgłosić?

Poza ciążami (w szczególności tymi donoszonymi) najistotniejszym czynnikiem wczesnym, wpływającym na występowanie niewydolności żylnej miednicy, a następnie niewydolność żylnej kończyn dolnych, są różnego rodzaju zmienności anatomiczne w budowie układu żył miednicy i jamy brzusznej.

Duże badanie przeprowadzone przez Zespół Kliniki Flebologii na grupie kilkuset pacjentek w niewydolnością żylną, dowiodło, iż tego typu istotne zmienności w budowie układu żylnego jamy brzusznej i miednicy małej, występują aż u co trzeciej pacjentki zgłaszającej się z problemem żylnym na nogach!

Wrodzone zwężenie żyły nerkowej lewej, ucisk lewej żyły nerkowej przez tętnicę krezkową górną, czy wąska anatomicznie lewa żyła biodrowa wspólna lewa, to tylko część możliwych patologii wpływających na krążenie krwi żylnej w nogach czy miednicy małej.

Dlatego tak ważna jest diagnostyka wstępna w USG Doppler żył przeprowadzana przez wykwalifikowanego flebologa (bądź radiologa) oraz umiejętność precyzyjnej oceny problemu żylnego w dodatkowych badania obrazowych i korelacji otrzymanych znalezisk diagnostycznych z objawami niewydolności żylnej i wzorcem kończynowej niewydolności żylnej.

Endometrioza (na obrazie typowe jej lokalizacje) i niewydolność żylna miednicy to choroby dające podobne objawy kliniczne

Powiązania

Endometrioza i jej związek z niewydolnością żylną miednicy

Jak wynika z badań zespołu Kliniki Flebologii, endometrioza (choroba charakteryzująca się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy – endometrium – poza jamą macicy) oraz jej postać wewnątrzmaciczna, zwana adenomiozą, to schorzenia dość często współwystępujące z niewydolnością żylną miednicy.

Z tego powodu stwierdzenie jednej z tych chorób, nie wyklucza drugiej. Jeśli mamy do czynienia z pacjentką, która odbyła 2 porody (w tym 2 cesarskiej cięcia!), do tego miała wykonane dwie laparoskopie i zgłasza pełnoobjawową niewydolność żylną miednicy, to występowanie współwystępującej endometriozy jest bardzo prawdopodobne.

Niewydolność żylna miednicy uwarunkowana anatomicznie (występująca w młodych latach), zwykle poprzedza endometriozę. Jej objawy (opisane wyżej), występują u Pań bardzo często już od pierwszych miesiączek, a nasilają się z wiekiem po rozpoczęciu aktywności seksualnej.

Dowiedz się co zrobić i jak leczyć niewydolność żylną miednicy i na co w szczególności należy zwrócić uwagę.